De afgelopen weken bespraken we het lichamelijk onderzoek van het hart en van de longen. Deze onderzoeken zijn belangrijk om tot een goede diagnose te komen. Maar wie de decursus bekijkt in het medisch dossier zal ook regelmatig het onderzoek van de buik tegenkomen. De arts luistert, duwt en klopt op de buik, en schrijft vervolgens het volgende op:
Abd: soepele buik, normoperistaltiek, wisselende tympanie, geen hepatosplenomegalie, geen défense musculaire.
Klinkt als geheimtaal? Het is gewoon artsentaal. Laten we deze zin eens woord voor woord ontleden.
Abd: dit is kort voor abdomen. Abdomen is het Latijnse woord voor ‘buik’. In dit geval betekent het dat hierna het lichamelijk onderzoek van de buik wordt beschreven.
Soepele buik: Dit is de normale toestand van de buik. Als je een gezonde buik indrukt met een vinger, voelt deze soepel aan. De buik beweegt mee met de vinger en valt na het loslaten weer direct op zijn plek, als een soort stevige pudding of gelei. Een soepele buik betekent dat er zeer waarschijnlijk geen acute problemen zijn.
Normoperistaltiek: Dit betekent ‘normale peristaltiek’. De peristaltiek is het voortbewegen (knijpen) van de darm om voedsel vanaf de maag naar de endeldarm te verplaatsen. De dokter kan dit horen door de stethoscoop op de buik te leggen. Bij een gezonde buik is altijd wat peristaltiek te horen. Een ander woord voor peristaltiek is peristalsis.
Wisselende tympanie: Tympanie is het geluid dat je hoort bij het kloppen op de buik. De dokter legt meestal één vinger op de buik, en trommelt daar dan met een andere vinger op. Het geluid dat je hoort is afhankelijk van de hoeveelheid lucht (of gas) dat in de buik zit. Aangezien de darmen continu in beweging zijn, wisselt het geluid op elke andere plek op de buik. Vandaar dat een gezonde buik ‘wisselende tympanie’ heeft, dus op elke plek een net iets ander geluid.
Hepatosplenomegalie: Dit is een combinatie van drie Latijnse woorden. Hepato betekent lever. Spleno betekent milt. Megalie betekent vergroting. Dus als de dokter opschrijft dat er ‘geen hepatosplenomegalie’ is, betekent dat dat de lever en milt niet vergroot zijn.
Défense musculaire: Dit is een begrip uit de Franse taal. Het betekent dat de buikspieren protesteren tegen het lichamelijk onderzoek. Wanneer de dokter met de hand de buik wil onderzoeken, spannen de buikspieren direct aan. Dit is meestal een teken dat er een acuut probleem is in de buik. Het is niet altijd duidelijk wat het probleem precies is. Soms wordt een défense musculaire ook wel een ‘plankharde buik’ genoemd. Een plankharde buik is dus het tegenovergestelde van een soepele buik. Soms gebruiken artsen ook het woord ‘acute buik’.
